Een paar dagen geleden kreeg ik de uitslag van de MRI’s die waren gemaakt. Ik bleek een tijdje terug een TIA te hebben gehad. Als ik heel goed in mijn geheugen graaf kan ik me nog ergens vaag herinneren dat ik op een dag een minuut of 20 kwijt was. Ik had een belangrijk gesprek, was ruim op tijd aanwezig en ineens werd ik gebeld “waar ik bleef”. Ik heb geen idee gehad wat er in die tussenliggende tijd is gebeurd. Destijds heb ik het maar losgelaten en ’ter kennisgeving” aangenomen.
Zo zijn er wel meer momenten geweest dat ik draaierig was en mij niet lekker voelde. Meestal nam ik me dan voor “als het morgen nog zo is, ga ik naar de huisarts”. Maar dat moment kwam dan nooit. Want ach, het ging dan wel weer. Misschien niet heel handig, want een TIA wil je iets vertellen…
Vreemde realiteit
Stel je voor: je zit rustig aan de keukentafel, nipje koffie erbij, krantje in de hand, en ineens voel je iets raars. Je arm begint te tintelen, je hebt moeite met praten en je bent even helemaal van de kaart. Na een paar minuten is alles weer normaal, alsof er niets gebeurd is. Klinkt als een scène uit een dramafilm, toch? Helaas, dit kan zomaar realiteit zijn. Maak kennis met de TIA.
Wat is een TIA?
TIA staat voor Transient Ischemic Attack. Dit klinkt al ernstig genoeg om je oma van haar stoel te laten vallen, maar wat betekent het eigenlijk? Simpel gezegd is een TIA een tijdelijke verstoring van de bloedtoevoer naar een deel van je hersenen. Denk aan een mini-herseninfarct, maar dan zonder blijvende schade. Klinkt als goed nieuws, toch? Nou, er zit een addertje onder het gras, maar daar komen we zo op terug.
Tijdens een TIA krijgt een deel van je hersenen even geen zuurstof en voedingsstoffen, waardoor bepaalde functies tijdelijk niet goed werken. Symptomen kunnen variëren van spraakproblemen en wazig zien tot verlamming van een arm of been.
Hoe kun je een TIA krijgen?
Een TIA kan verschillende oorzaken hebben, maar vaak draait het om een tijdelijke blokkade in een bloedvat dat je hersenen van bloed voorziet. Deze blokkade kan ontstaan door een klein bloedstolsel of een stukje plaque dat losschiet en vast komt te zitten in een bloedvat. Factoren die je risico verhogen zijn onder andere hoge bloeddruk, hoge cholesterol, diabetes, en roken. Kortom, dezelfde boosdoeners die verantwoordelijk zijn voor veel hart- en vaatziekten.
Hoe gevaarlijk kan het zijn?
Een TIA zelf is meestal binnen een paar minuten tot een uur voorbij en laat geen blijvende schade achter. Dus, niets aan de hand, toch? Helaas, een TIA is vaak een voorbode van een ernstiger probleem: een herseninfarct. Ongeveer een derde van de mensen die een TIA hebben gehad, krijgt binnen een jaar een daadwerkelijk herseninfarct. Zie een TIA dus als een waarschuwingssignaal van je lichaam dat je serieus moet nemen. Het is een beetje alsof je auto begint te roken op de snelweg – je negeert het niet en hoopt dat het vanzelf overgaat, toch?
Leeftijd en risico
Nu vraag je je misschien af: “Heb ik vanaf een bepaalde leeftijd meer kans op een TIA?” Het antwoord is ja. Naarmate je ouder wordt, nemen je risico’s op hart- en vaatziekten toe, en daarmee ook je kans op een TIA. Maar voordat je denkt dat dit alleen een probleem is voor ouderen: ook jongere mensen kunnen een TIA krijgen, vooral als ze een ongezonde levensstijl hebben of een genetische aanleg voor hart- en vaatziekten.
Wat zijn de symptomen van een TIA?
De symptomen van een TIA kunnen behoorlijk variëren, afhankelijk van welk deel van de hersenen tijdelijk niet genoeg bloed krijgt. Ze komen plotseling op en kunnen binnen enkele minuten tot een uur weer verdwijnen. Hier zijn enkele van de meest voorkomende symptomen:
1. Plotselinge zwakte of verlamming
- Aan één kant van het lichaam: Dit kan de arm, het been of het gezicht betreffen. Vaak is het aan één kant van het lichaam.
2. Spraak- en taalproblemen
- Moeite met praten: Je kunt plotseling moeite hebben om woorden te vinden of te spreken.
- Moeite met begrijpen: Je kunt plotseling moeite hebben met het begrijpen van wat anderen zeggen.
3. Visusproblemen
- Dubbelzien: Het zien van dubbele beelden.
- Verlies van gezichtsvermogen: Plotseling verlies van zicht in één of beide ogen, vaak aan één kant van het gezichtsveld.
4. Plotselinge verwarring
- Verwardheid: Je kunt je plotseling verward voelen, niet weten waar je bent of wat er aan de hand is.
5. Duizeligheid en evenwichtsproblemen
- Duizeligheid: Een plotselinge duizeligheid of verlies van evenwicht of coördinatie.
- Onvastheid: Moeite hebben met lopen of evenwicht bewaren.
6. Plotselinge ernstige hoofdpijn
- Hoofdpijn zonder duidelijke oorzaak: Een zeer intense hoofdpijn die zonder waarschuwing optreedt.
Herken de tekenen van een TIA
Het herkennen van de symptomen van een TIA is cruciaal. Hier is een handig ezelsbruggetje, bekend als de FAST-test:
- Face (gezicht): Vraag de persoon te lachen. Zie je een scheve glimlach?
- Arms (armen): Vraag de persoon beide armen op te tillen. Lukt het om beide armen op dezelfde hoogte te houden?
- Speech (spraak): Vraag de persoon een simpele zin te herhalen. Is de spraak onduidelijk of vreemd?
- Time (tijd): Tijd is essentieel. Als je een van deze symptomen ziet, bel onmiddellijk de hulpdiensten.
Onthoud, hoewel de symptomen van een TIA vaak snel verdwijnen, moet je ze nooit negeren. Ze zijn een ernstig waarschuwingssignaal dat je risico loopt op een herseninfarct. Als je denkt dat je een TIA hebt gehad, neem dan onmiddellijk contact op met een arts voor verder onderzoek en behandeling.
Zijn er altijd symptomen bij een TIA?
Bij een TIA (Transient Ischemic Attack) zijn er meestal wel symptomen, maar die kunnen variëren in intensiteit en duur. De symptomen zijn vaak kortstondig en verdwijnen binnen enkele minuten tot een uur. Toch zijn er enkele uitzonderlijke gevallen waarin een TIA nauwelijks merkbare of zelfs helemaal geen duidelijke symptomen veroorzaakt.
Waarom zijn de symptomen niet altijd duidelijk?
- Kleine omvang van de TIA: Soms kan een TIA zo klein zijn dat de symptomen heel mild zijn en nauwelijks opgemerkt worden. Dit kan vooral gebeuren als de verstoring in de bloedtoevoer naar een minder kritisch deel van de hersenen plaatsvindt.
- Korte duur: De symptomen van een TIA duren meestal slechts enkele minuten tot een uur. In sommige gevallen kunnen de symptomen zo snel verdwijnen dat ze niet als ernstig worden herkend of worden afgedaan als iets onbelangrijks.
- Subtiele symptomen: Sommige TIA’s kunnen symptomen veroorzaken die heel subtiel zijn, zoals een lichte duizeligheid, kortdurende verwarring, of een kortstondig gevoel van zwakte dat snel overgaat.
Risico van het missen van symptomen
Het probleem met milde of onopgemerkte symptomen is dat ze vaak over het hoofd worden gezien of niet serieus genoeg worden genomen. Dit is gevaarlijk omdat een TIA een belangrijke waarschuwing is voor een mogelijk groter probleem, zoals een herseninfarct.
Kun je een TIA voorkomen?
Het goede nieuws is dat je veel kunt doen om je risico op een TIA te verminderen. Begin met de gebruikelijke gezondheidsadviezen: eet gezond, beweeg regelmatig, stop met roken en drink met mate. Het beheersen van je bloeddruk en cholesterol is ook cruciaal. Medicijnen kunnen hierbij helpen, dus overleg met je huisarts over wat voor jou het beste werkt. Denk aan het leven als een balansspel – als je het evenwicht bewaart, blijf je stabiel en voorkom je ongelukken.
Serieus waarschuwingssignaal
Een TIA is een serieus waarschuwingssignaal dat je niet mag negeren. Het is een kleine hint van je lichaam dat er iets mis is, een soort gezondheidsalarm dat je wakker moet schudden. Hoewel het tijdelijk en zonder blijvende schade is, kan het de voorbode zijn van een veel ernstiger probleem, zoals een herseninfarct. Door gezond te leven en je risicofactoren te beheersen, kun je de kans op een TIA (en een herseninfarct) aanzienlijk verkleinen.
Blijf dus alert, luister naar je lichaam en neem geen risico’s met je gezondheid. En onthoud: een gezonde levensstijl is geen straf, maar een investering in jezelf.
Extra info
Osteoporose: De stilte in je botten
De 50-plusser: Toen en Nu
Hoe is het om ouder te worden?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Afbeelding: 50enzo
