Stel je voor dat je door je Instagram-feed scrolt, en je stuit op een foto van een vriend die in een gezellig café zit. Het eerste dat opvalt, is niet de stralende glimlach van je vriend, noch de warme gloed van de verlichting in het café. Nee, het is het schilderij dat net iets te ver naar rechts op de achtergrondmuur hangt. Het is niet in het midden, het is niet symmetrisch. Je blijft staren naar die ongelijke verdeling van ruimte aan weerszijden van het schilderij. Het gevoel van onrust begint in je hoofd en verspreidt zich door je lichaam. Dit is symmetriedwang. Het is een vorm van obsessieve-compulsieve stoornis (OCD) die zich manifesteert als een intense behoefte aan symmetrie in zowel je omgeving als in je eigen acties.
Voorbeelden symmetriedwang
Of misschien zit je in een vergadering en merk je dat de spullen op de tafel niet symmetrisch zijn geplaatst. De pen, het notitieblok, de kop koffie, niets staat precies in het midden. Je voelt de drang om op te staan en alles op de juiste plaats te zetten, ook al weet je dat dit de vergadering zou onderbreken.
Als je op straat loopt en je stoot je rechtervoet tegen een steen, voel je de drang om je linkervoet ook te stoten, zodat beide voeten ‘gelijk’ zijn. Het klinkt misschien onlogisch, maar het is een dwanggedachte die je niet kunt negeren.
Bron van stress
Maar het is niet alleen de buitenwereld die deze onrust veroorzaakt. Je eigen lichaam kan ook een bron van stress zijn. Als je bijvoorbeeld een zonnebril draagt, kan het voelen alsof de ene kant van je gezicht meer gewicht draagt dan de andere. Je kunt jezelf betrappen op het herhaaldelijk aanpassen van je zonnebril om een perfecte balans te bereiken.
Symmetriedwang is een dagelijkse strijd tegen asymmetrie, een gevecht om orde te scheppen in een wereld die van nature geneigd is naar ongelijkheid. Het is een constante bron van onrust, maar ook een deel van wie je bent. Het is een onzichtbare strijd, die in stilte wordt gestreden, elke dag weer.
Wat is symmetriedwang?
“Symmetriedwang” is een term die verwijst naar een vorm van dwangstoornis (ook bekend als obsessief-compulsieve stoornis of OCD) waarbij iemand een sterke behoefte voelt voor symmetrie in hun omgeving en/of eigen acties. Dit kan zich uiten op verschillende manieren, waaronder:
Irritatie ervaren wanneer objecten of mensen in hun omgeving niet symmetrisch zijn. Bijvoorbeeld, een persoon met een scheve rugzak kan hen storen bron.
Een verlangen om acties symmetrisch uit te voeren. Dit kan variëren van het uitvoeren van yoga houdingen aan beide kanten, tot het aanraken van een drempel met beide voeten, of zelfs stoten tegen een object met het andere lichaamsdeel als ze zich aan één kant hebben gestoten.
Een behoefte aan lichamelijke symmetrie. Dit kan zo ver gaan dat ze een operatie ondergaan om een teen recht te zetten of een shirt met één mouw dragen en de blote schouder constant aanraken om een gevoel van symmetrie te behouden.
Een behoefte om objecten en ruimtes symmetrisch te gebruiken. Bijvoorbeeld, ze kunnen de ene week aan de ene kant van het bed slapen en de volgende week aan de andere kant.
Onrust in lichaam en hoofd
Het niet voldoen aan de drang om iets symmetrisch te doen kan onrust in hun lichaam en hoofd veroorzaken. Echter, cognitieve gedragstherapie (CGT) gericht op het aangaan van angsten en het niet toegeven aan de drang kan niet altijd effectief zijn, omdat het probleem niet zozeer in de handeling zit, maar in het voortdurende bewustzijn van asymmetrie en aanhoudende onrust.
Bovendien kan de aandacht voor details, de moeite met het verwerken van prikkels, en de moeite met loslaten geassocieerd met Autisme Spectrum Stoornis (ASS) een rol spelen in deze vorm van OCD.
Kun je herstellen van OCD?
Herstel van symmetriedwang, is zeker mogelijk, maar het is belangrijk om te begrijpen dat “herstel” niet altijd betekent dat de symptomen volledig verdwijnen. In plaats daarvan betekent herstel vaak het leren beheersen van symptomen en het verminderen van hun impact op je dagelijkse leven.
De meest gebruikelijke behandelingen voor OCD omvatten cognitieve gedragstherapie (CGT) en medicatie. CGT is een soort psychotherapie die je helpt je gedachten en gedragingen te begrijpen en te veranderen. Een specifiek type CGT dat vaak wordt gebruikt bij OCD is blootstelling en responspreventie (ERP), waarbij je geleidelijk wordt blootgesteld aan de situaties die je angst of onrust veroorzaken en je leert de dwangmatige reacties te weerstaan.
Medicatie kan ook helpen om de symptomen van OCD te beheersen. Selectieve serotonine heropnameremmers (SSRI’s) zijn een type medicatie dat vaak wordt voorgeschreven voor OCD.
Het is nuttig te leren over OCD en om steun te zoeken bij anderen die dezelfde ervaringen hebben. Dit kan door middel van steungroepen, zowel online als offline, of door het lezen van boeken en andere bronnen over OCD.
Extra info
Incontinentie, niks om je voor te schamen!
Nachtelijke plassen: Oorzaken, tips en triggers
De impact van slechthorendheid op jou en de omgeving
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
© afbeelding: 123rf.com
