De ziekte van Parkinson is een progressieve neurologische aandoening die vooral bewegingsproblemen veroorzaakt, zoals trillen, stijfheid, en traagheid in beweging. Het is een ziekte die zich meestal ontwikkelt bij mensen ouder dan 60, maar het kan ook op jongere leeftijd toeslaan.
Wat zijn de eerste tekenen van Parkinson?
De eerste tekenen van de ziekte kunnen subtiel en geleidelijk zijn, en kunnen per persoon verschillen. Enkele voorkomende vroege symptomen zijn:
Trillen of beven
Kleine trillingen in de handen, vingers, of zelfs het hoofd, meestal merkbaarder in rust.
Stijfheid in de ledematen of romp
Onverklaarbare stijfheid of strakheid in de spieren.
Traagheid van beweging (bradykinesie)
Vertraging in vrijwillige bewegingen, zoals opstaan uit een stoel.
Verandering in handschrift
Het schrijven kan kleiner en meer samengeperst worden, ook wel micrografie genoemd.
Verminderde gezichtsuitdrukkingen
Een “maskerachtig” gezicht, met verminderde knipperen of glimlachen.
Verandering in de stem
Een zachtere stem of monotone spraak.
Verstoord evenwicht en coördinatie
Moeilijkheden met balans en een veranderde houding.
Het is belangrijk om te benadrukken dat het hebben van een of meer van deze symptomen niet noodzakelijkerwijs betekent dat iemand Parkinson heeft. Bij twijfel is het altijd raadzaam om medisch advies in te winnen.
Wat gebeurt er als je Parkinson hebt?
De ziekte van Parkinson is een neurodegeneratieve aandoening waarbij bepaalde hersencellen die dopamine produceren, afsterven. Dopamine is een neurotransmitter die essentieel is voor het coördineren van soepele en gecontroleerde bewegingen. De afname van dopamine leidt tot symptomen zoals trillen, stijfheid, traagheid in beweging, en balansproblemen. Naarmate de ziekte vordert, kunnen symptomen ernstiger worden en kunnen er andere problemen ontstaan, zoals moeilijkheden met spreken, slikken, en cognitieve veranderingen zoals geheugenproblemen of dementie.
Bovendien kunnen mensen met Parkinson ook te maken krijgen met niet-motorische symptomen zoals depressie, slaapproblemen, en constipatie. De behandeling van Parkinson is voornamelijk gericht op het beheersen van symptomen en kan medicatie, fysiotherapie, en in sommige gevallen chirurgie omvatten. Hoewel er geen genezing is, kunnen behandelingen en ondersteunende zorg de levenskwaliteit aanzienlijk verbeteren en helpen om de symptomen te beheersen.
Waardoor kun je Parkinson krijgen?
De exacte oorzaak van de ziekte van Parkinson is niet bekend, maar er zijn verschillende factoren die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van deze aandoening:
- Genetische factoren
Er zijn bepaalde genmutaties geïdentificeerd die het risico op Parkinson kunnen verhogen, vooral bij mensen met een familiegeschiedenis van de ziekte. - Omgevingsfactoren
Blootstelling aan bepaalde giftige stoffen of pesticiden kan het risico op Parkinson verhogen. - Leeftijd
Parkinson komt vaker voor bij oudere volwassenen, meestal boven de 60 jaar, hoewel het ook op jongere leeftijd kan voorkomen. - Geslacht
Mannen hebben een hoger risico op het ontwikkelen van Parkinson dan vrouwen. - Traumatisch hersenletsel
Ernstig hoofdletsel kan het risico op Parkinson verhogen.
Hoewel deze factoren het risico kunnen verhogen, is het belangrijk op te merken dat veel mensen met Parkinson geen bekende risicofactoren hebben. Het is waarschijnlijk dat een combinatie van genetische, omgevings- en andere factoren bijdraagt aan de ontwikkeling van de ziekte.
Hoe snel ga je achteruit met Parkinson?
De snelheid waarmee de ziekte van Parkinson vordert, kan sterk variëren van persoon tot persoon. Hier zijn enkele belangrijke punten over de progressie van Parkinson:
- Traag begin
De symptomen van Parkinson ontwikkelen zich meestal langzaam over de tijd, en voor veel mensen kan het jaren duren voordat de aandoening een punt bereikt waarop het het dagelijks leven begint te beïnvloeden1. - Variabele progressiesnelheid
De snelheid van progressie is moeilijk te voorspellen en verschilt van persoon tot persoon. De symptomen en het tempo van progressie verschillen ook onder individuen. - Gemiddelde tijd tussen stadia
Een bron geeft aan dat er gemiddeld 87 maanden kunnen zijn tussen de stadia 2 en 3, 24 maanden tussen de stadia 3 en 4, en 26 maanden tussen de stadia 4 en 5 van Parkinson.
Dit suggereert dat terwijl sommige individuen mogelijk langzamere progressie ervaren, anderen sneller door de stadia van de ziekte kunnen gaan. Het is belangrijk op te merken dat de progressie van Parkinson kan worden beïnvloed door verschillende factoren, zoals de effectiviteit van de behandeling, de aanwezigheid van andere gezondheidsaandoeningen, en de leeftijd waarop de symptomen voor het eerst verschijnen.
Kan je genezen van Parkinson?
Nee, op dit moment is er geen genezing voor de ziekte van Parkinson. De behandelingen zijn primair gericht op het beheersen en verlichten van de symptomen om de levenskwaliteit te verbeteren. Medicijnen zoals levodopa kunnen helpen bij het beheersen van motorische symptomen door het dopaminegehalte in de hersenen te verhogen. Daarnaast kunnen fysiotherapie en ergotherapie helpen bij het behouden van mobiliteit en zelfstandigheid.
In sommige gevallen kan chirurgische interventie zoals diepe hersenstimulatie (DBS) ook nuttig zijn bij het verminderen van symptomen. Hoewel er veelbelovend onderzoek wordt gedaan naar nieuwe behandelingen en interventies, waaronder stamceltherapie en genetische therapieën, zijn deze behandelingen nog in experimentele stadia en is er meer onderzoek nodig voordat een definitieve genezing voor Parkinson kan worden gevonden. Het is belangrijk voor patiënten om samen te werken met hun zorgteam om een individueel behandelplan op te stellen dat aan hun specifieke behoeften voldoet.
Extra info
Geschikte activiteiten om met mensen met dementie te doen
De beste technieken om je geheugen te verbeteren
Omgaan met dementie: Een persoonlijke en gemeenschappelijke uitdaging
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
© afbeelding: 123rf.com
