Er wordt tegenwoordig veel nadruk gelegd op zelfwaardering. Zelfwaardering heeft veel voordelen, je hebt meer zelfvertrouwen, je staat meer in je kracht, je voelt je optimistischer, gelukkiger en hebt positieve gevoelens over jezelf. Uit onderzoek blijkt echter dat zelfwaardering ook veel nadelen kent (o.a. Kirsten Neff Self-Compassion: The Proven Power of Being Kind to Yourself en Mark Leary, Professor Psychologie en Neurologie aan Duke University, North Carolina, USA.)
Zelfwaardering
Zelfwaardering heeft namelijk een waarde-oordeel in zich. Je vergelijkt jezelf met iets of iemand anders. Want wanneer waardeer je jezelf? Hoe meet je dat? Wanneer doe je iets goed en wanneer niet? In onze maatschappij word je gewaardeerd als je iets beter bent dan gemiddeld. Het gevaar is dan dat zelfwaardering alleen ontstaat als je je beter voelt dan anderen. En wat ga je doen om jezelf beter te voelen dan anderen? Misschien wel steeds te veel je best te doen. Of je groter maken dan de ander. Of je wordt bang om te falen. Want als je faalt, daalt je zelfwaardering onmiddellijk. Dat geeft juist stress in plaats van geluk.
Je zelfwaardering stijgt als je je voor je gevoel iets goed hebt gedaan.
Hij daalt echter onmiddellijk als je voor je gevoel iets fout hebt gedaan.
Zelfcompassie
Zelfcompassie, daarentegen, heeft wel dezelfde voordelen als zelfwaardering, maar heeft geen nadelen. Bij zelfcompassie hoef je je niet beter te voelen dan anderen. Het zorgt zelfs voor een meer duurzaam gevoel van eigenwaarde, omdat compassie niet afhankelijk is van de waardering van anderen. Zelfcompassie zorgt ervoor dat we er mogen zijn, zoals we zijn, met al onze plussen en minnen, als we het goed doen, maar ook als we het niet goed doen. Zelfcompassie leidt zelfs tot betere prestaties, omdat we onszelf toestaan dat we fouten mogen maken.
Zelfcompassie is heel constant, het kan er altijd zijn, in goede en slechte tijden. En als je compassie hebt met je jezelf en anderen leidt dit tot meer geluk, meer rust, minder oordelen en minder stress.
Door zelfcompassie
- durf je meer te vertrouwen op jezelf
- houd je meer van jezelf
- voel je je hoopvoller
- neem je gemakkelijker risico’s omdat je fouten mag maken
- sta je meer open
- verbetert je relatie met anderen
- krijg je een veilig gevoel en het verbindt
- verhoog je je trillingsfrequentie
Als je liefdevol, mild en vriendelijk naar jezelf toe bent, straal je dit ook uit naar anderen. Zelfcompassie leidt automatisch tot compassie met anderen. De ander kan zich dan ontspannen. De ander hoeft zich niet meer te bewijzen en kan veel gemakkelijker zichzelf zijn. Compassie verbindt en is blijvend.
Hoe ontwikkel je zelfcompassie?
Kirsten Neff beschrijft in haar boek Self-Compassion: The Proven Power of Being Kind to Yourself drie elementen van compassie
1. Liefdevolle vriendelijkheid en mildheid naar jezelf en anderen
We zijn vaak heel hard en streng voor onszelf. We praten soms tegen onszelf zoals we nooit tegen een goede vriend zouden praten. Ik noem deze stem de Innerlijke Criticus. Hoewel het soms gemakkelijker is om liefdevol en vriendelijk te zijn naar anderen dan naar onszelf, zijn we ook vaak hard in ons oordeel naar anderen. Vooral als we de ander niet mogen of als de ander niet aan onze verwachtingen voldoet, of wanneer we geen begrip hebben voor de keuzes die de ander maakt.
Innerlijke criticus
In mijn boek anders Denken, anders Voelen, anders Doen beschrijf ik uitgebreid hoe je je innerlijke criticus kunt overwinnen en je oordelen los kunt laten. Ik geloof dat als we onze oordelen loslaten dat we allemaal vrij zijn om te zijn wie je werkelijk bent. Dat geeft rust, vrede, vreugde en geluk. Niet-oordelen is ook het tweede elementen van compassie.
2. Niet oordelen en aanvaarden van dat wat er is
We hebben vaak snel ons oordeel klaar. Veroordelen verlaagt je trillingsfrequentie en maakt jezelf en de ander kleiner. Als je niet oordeelt over jezelf of de ander, ben je vrij. Dan ontstaan er innerlijke rust en vrede en aanvaard je wat is. De ander is dan ook vrij. Je geeft de ander de ruimte om te zijn wie hij is. Door niet te oordelen is er ruimte voor veiligheid, vertrouwen en verbinding. En dit leidt tot vreugde en geluk.
Eigen werkelijkheid
Je ziet de wereld niet zoals die is, je ziet de wereld zoals je bent. Je ziet alleen je eigen werkelijkheid en die wordt bepaald door je waarden en normen en wat je belangrijk en onbelangrijk vindt. Maar er is niet iets zoals dé werkelijkheid of dé waarheid. Het is hoe jij tegen een situatie aankijkt en het zegt vaak niets over hoe de situatie is. Het volgende verhaal, dat mij telkens weer ontroert, illustreert dit heel mooi.
Ergeren
Een man zit met drie kinderen in een overvolle trein. De kinderen joelen, rennen door het gangpad, klimmen op de banken, maken lawaai, ze maken ruzie en de vader zegt er niets van. Steeds meer reizigers ergeren zich aan het gedrag van de kinderen. Er worden blikken gewisseld en sommigen fluisteren tegen elkaar dat het toch een schande is dat de vader hier niets van zegt en zijn kinderen gewoon hun gang laat gaan. Wat een slechte vader is hij toch, dat hij zijn kinderen geen manieren leert.
Op een gegeven moment neemt één reiziger het initiatief en spreekt de vader aan op het gedrag van zijn kinderen. De vader kijkt wezenloos op en mompelt een verontschuldiging. Hij komt net uit het ziekenhuis. Zijn vrouw is zojuist overleden en hij weet even niet wat hij nu moet doen. Het valt helemaal stil in de treincoupé. Het gedrag van de kinderen komt ineens in een totaal ander daglicht te staan. Er ontstaan begrip en medeleven voor de vader die zijn vrouw zojuist is verloren en voor de kinderen die nu geen moeder meer hebben.
3. Gedeelde menselijkheid
Dit betekent dat je bewust weet dat pijn en onvolkomenheden een deel zijn van het mens-zijn. We hebben allemaal onze pijn, verdriet, valkuilen en onhebbelijkheden. We willen allemaal gelukkig zijn. We zijn allemaal geboren met de behoefte aan liefde, aandacht en verzorging. En we zijn daarin allemaal wel iets tekort gekomen, ook al hebben onze ouders hun best gedaan. We hebben ons allemaal weleens alleen gevoeld en zijn weleens afgewezen, vernederd of in de steek gelaten. Of we kregen geen liefde en steun toen we het zo hard nodig hadden. En we doen allemaal ons best.
We geven wat we kunnen, wat in ons vermogen ligt, ook al is dat soms weinig. Compassie houdt in dat we daar oog voor hebben en er liefdevol, mild en vriendelijk mee omgaan zonder oordeel. Pijn kun je niet voorkomen: het is een onderdeel van het leven. Je kunt wel innerlijke kracht ontwikkelen om jouw pijn en problemen aan te kunnen en de ander helpen hetzelfde te doen.
Uiting van liefde
Elk gedrag is of een uiting van liefde of een schreeuw om liefde. Ik heb deze uitspraak een keer gehoord in een lezing van Marianne Williamson en ik werd hier echt door geraakt. Want ze heeft gelijk. Als je zo naar het gedrag van mensen kijkt, zorgt dat voor heel veel compassie en mededogen. Als je zo kijkt hoef je het gedrag van de ander ook minder persoonlijk aan te trekken. Vaak als iemand ons irriteert of boos maakt reageren we boos of geïrriteerd terug. Als je naar de ander kijkt en weet dat wat de ander doet of een uiting is van liefde of een schreeuw is om liefde kun je anders gaan reageren.
In plaats van boos terug te doen, kun je vragen: wat is er aan de hand? Wat maakt je zo boos? Want onder elk gedrag ligt een behoefte, iets wat belangrijk is. We zijn allemaal op zoek naar liefde, geluk, vrede, vreugde, vrijheid enzovoorts. Als aan die behoefte niet wordt voldaan worden we boos, bang of verdrietig. Iedereen heeft zijn eigen manier om dit te uiten. Als je leert om door het uiterlijke gedrag heen te kijken naar wat iemand echt nodig heeft of wat iemand mist in die situatie kun je daarop reageren in plaats van op het gedrag zelf te reageren. Daarmee stap je uit het oordeel en in compassie. De ander voelt zich écht gehoord en begrepen.
Compassie en de wet van aantrekkingskracht
Compassie hebben met jezelf betekent dat je meer van jezelf kunt houden. Hierdoor hebben je belemmerende overtuigingen en je innerlijke criticus minder grip op je. Alles wat je aandacht geeft, groeit. Dat is de basis van de wet van aantrekkingskracht. Als je je aandacht richt op je innerlijke criticus is dat wat groeit. Als je je aandacht richt op zelfcompassie en liefdevolle vriendelijkheid dan zal dit groeien en trek je steeds meer van deze gevoelens aan, waardoor je meer vreugde, liefde en geluk zult gaan ervaren.
Andersdenkenandersvoelenandersdoen
Deze tekst komt uit mijn boek #andersdenkenandersvoelenandersdoen. Je leert hierin hoe je van jezelf houdt, hoe jij in je kracht komt en in jezelf gaat geloven en hoe je stopt met oordelen. Je leert hoe jij een uitdrukking wordt van wie je werkelijk bent en je volle potentieel kunt leven. Je kunt hier het eerste hoofdstuk gratis downloaden.
(Auteur van Anders Denken, anders Voelen, anders Doen)
Extra info
In 3 stappen van weten naar doen
Eenzame mensen moeten hulp durven vragen
Een gepassioneerd en vervuld leven in 5 stappen
5 toegangspoorten naar Leven in het nu
Ontdek de mooiste plekken van Nederland op het water
De leukste vrijetijdsbestedingen
5 misverstanden over passie
Werk en leven
Eenzaamheid: wat kan je er aan doen?
Gezond en lekker in je vel
Anders Denken, anders Voelen, anders Doen
Bronvermelding
Tekst: Sabine Hess
© afbeelding: 123rf.com
