Na het overlijden van één van je ouders, kom je, of je het nu wilt of niet, in aanraking met erfrecht. Een soms wat ingewikkeld verhaal. Daarom hier een poging om alles duidelijker te maken!
Zorgen voor je ouders
Testament
Als eerste is het belangrijk om te weten of de overledene een testament heeft laten maken. Zijn wensen worden dan de leidraad van de verdeling van de erfenis. Hoewel er wel altijd bepaalde wettelijke verplichtingen blijven ten opzichte van de kinderen. Je kunt bij het Centraal Testamentenregister nagaan of er een testament is. Dit kan uiteraard niet zomaar gedaan worden. Je zult het schriftelijk moeten aanvragen, met een akte van overlijden erbij. Dit register is gevestigd in Den Haag.
Zonder testament
Als er geen testament voorhanden is, zal het nalatenschap verdeeld worden zoals het in de wet is vastgelegd. Let hier bij wel op: dat betekent ook dat niet alleen de opbrengsten maar ook de schulden op jouw bordje kunnen komen. Weet je van tevoren dat er meer kans op schuld is, dan heb je mogelijkheden om dit te voorkomen!
Kinderen
Als kind van de overledene heb je bijzondere rechten. Ook als je overhoop lag met de overleden ouder en hij of zij je zelfs onterft zou hebben, is er toch een legitiem portie waar je recht op hebt. Hier mag je gebruik van maken, maar hoeft uiteraard niet. Ook heb je wilsrechten. Wil je langstlevende ouder opnieuw trouwen? Dan kan je het wilsrecht inroepen. Zo voorkom je dat de stiefouder na overlijden van jouw ouder aan de haal gaat met jouw deel van de erfenis waar jouw ouder nog vruchtgebruik van had. Zo komt het namelijk niet in zijn of haar bezit en zal het dus ook niet in de erfenis van zijn of haar kinderen vallen. Bij overlijden van de ouder is het eigendom namelijk geheel aan de kinderen. Eventueel kan dit recht ook nog ingeroepen worden bij overlijden van de laatste ouder. Je kunt er dan voor kiezen om het vruchtgebruik wel bij de stiefouder te laten, en kiezen voor uitbetaling.
Wie erft er volgens de wet?
De erfgenamen worden onderverdeeld in 4 groepen:
1. Partner en kinderen
2. Ouders, broers en zussen
3. Grootouders
4. Overgrootouders
Is groep 1 niet aanwezig, dan erven de mensen van groep 2. Met andere woorden: iemand erft pas, als de groepen voor hem niet aanwezig zijn. Is er niemand in deze 4 groepen aanwezig, dan gaat de erfenis naar de Staat. Overigens zullen neefjes en nichtjes of kleinkinderen het deel krijgen wat hun ouders zouden hebben gekregen, als deze zijn overleden! Dit noem je plaatsvervulling. Deze plaatsvervulling kan zelfs tot de zesde graad doorgaan, dus de kans dat er helemaal geen erfgenamen zijn is erg klein!
De mensen in dezelfde groep ontvangen hetzelfde bedrag. Maar let op: in groep 2 ontvangen de ouders minimaal een kwart.
De kinderen kunnen sinds 2003 niet meer meteen hun erfdeel opeisen bij de nog levende ouder. Ze krijgen een vordering in geld met de waarde van hun erfdeel. Deze is pas op te eisen als ook de tweede ouder komt te overlijden!
Erfenis wel of niet aanvaarden
Een erfenis kan helaas ook bestaan uit schulden. En daar zou je dan dus zomaar mee opgescheept worden! Gelukkig is dat niet nodig. Een erfenis kan je weigeren of beneficiair aanvaarden. Dat houdt in dat je alleen de erfenis aanvaardt als er opbrengsten zijn. Dit moet geregeld worden via de rechtbank. Is er 1 iemand bij de erfgenamen die dit zo wil aanvaarden, dan zal de hele erfenis op deze manier geregeld worden. Zijn er minderjarigen onder de erfgenamen, dan wordt dit meteen gedaan, zoals bepaald in de wet!
Legaten
Bij een erfenis kunnen er ook legaten aan bod komen. Dit zijn schenkingen die vastgelegd zijn. Bijvoorbeeld: een goed doel krijgt een bepaald bedrag uit de erfenis. Overigens gaan schulden voor een legaat. Een legaat kan zonder gevolgen geweigerd worden. Dan komt het bedrag gewoon bij de rest van de erfenis. Soms zijn er ook voorwaarden waaraan voldaan moet worden, voordat men recht heeft op het legaat.
Meningsverschillen
Komen jullie er als familie niet uit en mondt het zelfs uit in meningsverschillen en ruzie? Dan is de kantonrechter degene die hierin het laatste woord heeft!
Extra info
Meer blogs over geldzaken
Zorgen voor je ouders
Vandaag leg ik drie roosjes neer…
Afscheid van je ouders
Wanneer ga je nadenken over je afscheid
Bronvermelding
Tekst: Wil Cats
© afbeelding: 123rf.com
